Decyzja o sprzedaży firmy to jeden z najważniejszych momentów w życiu każdego przedsiębiorcy. Powszechnie uważa się, że głównym powodem sprzedaży biznesu jest przejście na emeryturę. To przekonanie, choć intuicyjne, nie zawsze znajduje potwierdzenie w rzeczywistości. Wieloletnie doświadczenie w branży fuzji i przejęć (M&A) pokazuje, że motywacje stojące za decyzją o sprzedaży firmy są znacznie bardziej złożone i niejednoznaczne.
Zmiana stylu życia – najczęstszy powód sprzedaży biznesu
Wbrew powszechnym przekonaniom, zmiana stylu życia stanowi najczęstszy powód sprzedaży firmy. Przedsiębiorcy coraz częściej decydują się na sprzedaż swojego biznesu nie z powodu wieku, lecz z chęci wprowadzenia istotnych zmian w swoim życiu osobistym.
„Ludzie chcą podróżować, spędzać więcej czasu z rodziną, prowadzić biznes, ale nie angażować się w niego tak mocno” – to motywacje, które wybrzmiewają w rozmowach z przedsiębiorcami rozważającymi sprzedaż spółki.
Co ciekawe, coraz więcej właścicieli firm ustala sobie z góry określony horyzont czasowy prowadzenia biznesu:
- Do 30, 40 czy 50 roku życia
- Do momentu narodzin dziecka
- Do momentu, gdy dzieci staną się samodzielne
Te plany życiowe są głęboko osobiste i stanowią główny czynnik motywujący do poszukiwania doradcy transakcyjnego, który pomoże przeprowadzić proces sprzedaży firmy.
Konflikty między wspólnikami
Drugim istotnym powodem, dla którego przedsiębiorcy decydują się na sprzedaż biznesu, są konflikty między wspólnikami. To zjawisko, choć może być mniej chlubne, stanowi ważny czynnik w procesach fuzji i przejęć.
„W spółkach, gdzie na początku jest miłość, nie może zabraknąć rozumu. Warto od początku ustalić reguły gry związane z wyjściem.”
Większość przedsiębiorców nie określa na starcie, co się stanie, gdy:
- Wspólnicy przestaną się dogadywać
- Jednej ze stron przydarzy się coś niespodziewanego
- Zmienią się wartości i priorytety wspólników
W sytuacji konfliktu bardzo trudno jest się dogadać w sprawie wyjścia z biznesu. Pomysł sprzedaży całej firmy staje się wtedy atrakcyjnym rozwiązaniem, choć jego realizacja może być utrudniona przez istniejące napięcia między wspólnikami.
Emerytura – mit czy rzeczywistość?
W przeciwieństwie do tego, co mogłoby się wydawać, przejście na emeryturę nie jest głównym powodem sprzedaży firmy. Doświadczenie doradców M&A wskazuje, że osoby w wieku emerytalnym lub zbliżające się do niego często są tak silnie związane ze swoim biznesem, że:
- Nie są emocjonalnie gotowe do jego sprzedaży
- Nie zadbały o unowocześnienie i rozwój firmy, co czyni ją trudno sprzedawalną
- Są zbyt mocno zaangażowane w bieżącą działalność operacyjną
Nasze doświadczenia pokazują, że większość przedsiębiorców sprzedających swoje firmy mieści się w przedziale wiekowym 30-50 lat.
Zmiany rynkowe i schyłkowe branże
Kolejnym istotnym powodem sprzedaży biznesu są zmiany zachodzące na rynku. Gdy przedsiębiorca zauważa, że jego branża zaczyna być schyłkowa lub wymaga znaczących inwestycji w modernizację, może podjąć decyzję o sprzedaży firmy.
Jest to jednak trudna droga, ponieważ – jak mówią doświadczeni doradcy M&A – „jeśli ty nie chcesz tego biznesu, bo jest schyłkowy, to nikt inny prawdopodobnie też go nie będzie chciał”. Firmy w schyłkowych branżach lub tzw. „old-schoolowe” biznesy są obecnie praktycznie niesprzedawalne.
Obserwacje rynkowe pokazują, że wiele firm, które próbowały się sprzedać kilka lat temu, będąc już wtedy w schyłkowej fazie, dzisiaj po prostu nie istnieje. Bez znalezienia nabywcy i bez sukcesorów, jedyną drogą dla takich przedsiębiorstw często okazuje się stopniowe wygaszenie działalności.
Problemy finansowe i prawne
Wbrew pozorom, problemy finansowe nie są dobrym momentem na sprzedaż firmy. Jak podkreślają eksperci:
„Sprzedaż firmy nie jest ucieczką przed problemami.”
Żaden rozsądny inwestor nie będzie zainteresowany nabyciem biznesu z kłopotami finansowymi. Istnieje wprawdzie niewielka grupa inwestorów specjalizujących się w przejmowaniu firm w trudnej sytuacji, ale są to zwykle transakcje dalekie od optymalnych dla sprzedającego.
Podobnie wygląda sytuacja z firmami obciążonymi problemami prawnymi. Zanim przedsiębiorca zdecyduje się na sprzedaż spółki, powinien uporządkować wszystkie kwestie prawne, nawet jeśli zajmie to kilka lat.
Rzadkość udanych transakcji M&A
Warto pamiętać, że transakcje M&A są w Polsce ciągle stosunkowo rzadkie. Każdego roku rejestruje się jedynie 300-400 takich transakcji, podczas gdy w Wielkiej Brytanii tyle firm zmienia właścicieli w ciągu zaledwie trzech tygodni.
Co więcej, statystyki pokazują, że tylko około 10% rozpoczętych procesów sprzedaży kończy się sukcesem. Oznacza to, że na każdych dziesięciu przedsiębiorców, którzy decydują się sprzedać swój biznes, tylko jednemu się to udaje.
Kiedy warto pomyśleć o sprzedaży firmy?
Biorąc pod uwagę wszystkie przedstawione powyżej czynniki, warto zastanowić się nad sprzedażą firmy gdy:
- Masz jasno określone cele osobiste, które nie są kompatybilne z dalszym prowadzeniem biznesu
- Twoja firma nie jest uzależniona od Ciebie jako właściciela
- Branża, w której działasz, ma perspektywy rozwoju
- Firma osiągnęła odpowiednią skalę działania
- Twój biznes jest spójny i ma jasno określony profil działalności
- Nie masz problemów finansowych ani prawnych
Podsumowanie
Motywacje stojące za decyzją o sprzedaży firmy są różnorodne i głęboko osobiste. Zmiana stylu życia, konflikty między wspólnikami, zmiany rynkowe czy osiągnięcie określonych celów życiowych to tylko niektóre z powodów, dla których przedsiębiorcy decydują się szukać kupca na swój biznes.
Niezależnie od motywacji, sprzedaż firmy to proces złożony i wymagający odpowiedniego przygotowania. Dlatego warto skorzystać z usług doświadczonego doradcy transakcyjnego, który pomoże przeprowadzić Cię przez wszystkie etapy fuzji i przejęcia, zapewniając nie tylko dobrą cenę, ale także odpowiednie warunki transakcji i bezpieczeństwo procesu.
Pamiętaj, że dobra sprzedaż firmy to nie tylko kwestia ceny, ale również znalezienie odpowiedniego partnera biznesowego, który zapewni dalszy rozwój Twojego przedsiębiorstwa i realizację Twoich osobistych celów związanych z życiem po sprzedaży biznesu.
